Вести
ЕК-Грција нема да стане втор Кипар
Според него, грчката криза не почнала во банкарскиот сектор и нивниот банкарски систем е многу помал во однос на БДП на земјата.
види ги сите денешни вести
Сиљановска по средбата со Гир: Нашата иднина е во ЕУ
Шефот на делегацијата на Европската Унија, амбасадорот Дејвид Гир денеска (14 мај) ја посети македонската претседателка Гордана Сиљановска Давкова во Вилата Водно. Таа на првата средба со Гир по нејзината инаугурација на 12 мај, изјави дека иднината на државата, несомнено е во Европската Унија, се вели во соопштението од нејзиниот кабинет.
Во разговорот со Гир, за пристапниот процес на државата, претседателката Сиљановска Давкова посочила на потребата за напредок во процесот кон членство во Европската Унија, како стратешка цел на државата и определба на мнозинството од македонските граѓани.
„Нашата иднина несомнено е во Европската Унија, а местото на нашата држава е на иста маса со европските земји со кои нѐ обединуваат историски, културни и морални традиции и вредности“, се вели во соопштението од кабинетот на Сиљановска Давкова.
Сиљановска Давкова истакнала дека и покрај високото ниво на подготвеност на македонската администрација и насобраното искуство, напредокот во исполнувањето на критериумите трпи поради политички околности и потези за кои се одговорни и одредени земји – членки на ЕУ.
Во тој контекст, таа посочила на потребата од враќање на вербата во мериторен процес на интеграција, со фокус на исполнување на копенхашките критериуми, се вели во соопштението.
Сиљановска Давкова предизвика низа реакции од меѓународната заедница, откако во заклетвата дадена на 12 мај пред Собранието не го користеше новото уставно име – Република Северна Македонија. Пораката е дека од почитувањето на Договорот од Преспа постигнат со Грција во 2018, како и Договорот за добрососедство со Бугарија од 2017, зависи и понатамошниот пат на земјава кон полноправно членство во ЕУ.
Преспанскиот договор, со кој официјалното име на државата беше додадена „Северна“ е реалност и за партијата и за претседателката и за Радио Слободна Европа одговорија дека тие „нема да бегаат од тоа во официјалната употреба“.
Ова се ставовите на новата претседателка на државата и партијата која ја поддржа во трката за шеф на државата, ВМРО-ДПМНЕ, по реакциите од властите во Грција, Бугарија и Европска Унија (ЕУ) со потсетување да се почитуваат договорите што Скопје ги постигна со Атина и Софија.
Потпишувањето на Преспанскиот договор го реши речиси тридеценискиот спор со Грција околу името на државата со што се одблокира патот до полноправно членство во ЕУ и НАТО. Северна Македонија денес е членка на Алијансата, но чека отворањето на кластерите во преговорите со Брисел. За тоа да се случи, потребно е да се направат уставни измени со кои бугарската и други заедници ќе се внесат во Преамбулата од Уставот.
Турција уапси над 500 луѓе осомничени за блискост со Ѓулен
Над 500 луѓе се приведени во Турција поради сомневање за одредени врски со турскиот проповедник Фетула Ѓулен, кого претседателот Реџеп Таип Ердоган го обвинува дека стои зад обидот за државен удар во 2016 година.
Турските власти апсењата ги спровеле во 62 од 81 провинција во земјата, насочени кон „поединци од ФЕТО кои се обидувале да влезат во различни нивоа на државната служба“, користејќи го кратенката што ја фаворизира Анкара за да го означи движењето на Ѓулен, напиша турскиот минитер за внатрешни работи Али Јерликаја на социјалната платформа Х порано позната како Твитер.
„Припадниците на ФЕТО нема да ги оставиме сами“, изјави министерот.
Осомничените се обвинети дека се пријавиле за испити за јавна служба по наредба на движењето Ѓулен и дека комуницирале преку апликацијата за пораки Бајлок, за која турската влада смета дека е контролирана од самопрогонетиот проповедник.
Ѓулен, кој живее во САД од 1999 година, постојано негира дека неговото движење стои зад обидот за пуч во јули 2016 година.
Некогаш близок сојузник на Ердоган, проповедникот беше обвинет од турските власти дека стои зад обвинувањата за корупција против владата во 2013 година, кога Ердоган беше премиер.
Ердоган го обвинува имамот дека се обидува да создаде алтернативна држава преку својата мрежа на училишта присутна на сите континенти.
Во акцијата по државниот удар беа уапсени десетици илјади луѓе, повеќе од 140.000 отпуштени или суспендирани од нивните работни места и речиси 3.000 осудени на доживотен затвор.
Турција редовно бара од другите земји да ги екстрадираат следбениците на Ѓулен и се обиде да го стави тоа услов за прифаќање на членството на Финска и Шведска во НАТО пред конечно да се откаже од тие барања.
Грузиските пратеници го одобрија контроверзниот закон и покрај масовните протести
Грузиските пратеници го одобрија контроверзниот предлог-закон за „странски агенти“ во трето и последно читање. Пратениците со 84 гласа „за“ наспротив 30 „против“ го донесоа законот кој предизвика серија на протести затоа што многумина го сметаат за закана за напорите на земјата кон интеграција во евроатлантската заедница и како огледало на слично репресивно законодавство што се протурка во Русија.
Веќе неколку недели, десетици илјади Грузијци протестираа против нацрт-законот, кој беше презентиран од владејачката партија Грузиски сон. Протестите многупати беа насилно потиснати со водени топови, солзавец и гумени куршуми, додека демонстрантите беа жртви и на насилници во цивилна облека.
Грузиското Министерство за внатрешни работи соопшти дека е отворена истрага за нападот на тројца демонстранти, од кои еден е опозициски политичар, за време на собирот против таканаречениот закон за „странски агенти“ во Тбилиси доцна на 8 мај.
Според контроверзниот нов закон, медиумите, невладините и другите непрофитни организации мора да се регистрираат како да „ги спроведуваат интересите на странска сила“ доколку повеќе од 20 отсто од нивното финансирање доаѓа од странство.
Владејачката партија „Грузиски сон“ која го протурка законот, возврати на критиките, соопштувајќи дека овој потег ќе ја промовира транспарентноста и националниот суверенитет.
Грузискиот парламент сега има 10 дена да го испрати законот до претседателот Саломе Зурабичвили, која веќе вети дека ќе стави вето. Претседателката има две недели да го стори тоа, но парламентот може да го поништи нејзиното вето со ново гласање, овојпат со просто мнозинство.
ОЈО нареди обдукција на телото на починатото бебе во Охрид
Охридското обвинителство издаде наредба за обдукција на починатото седумесечно бебе, во болница било донесено со повреди на главата. Станува збор за доенче од Вевчани кое мајката го донела на 13 мај во специјалната охридска болница „Св. Еразмо“ со хематом на главата и константно мозочно крварење.
Докторите веднаш го однеселе бебето во операциона сала, каде што, неколку часа по операцијата на интезивна нега починало. Според изјавата на неговата мајка, повредите настанале по пад од импровизиран кревет во семејниот дом во Вевчани.
Јавниот обвинител издаде наредба телото на седумесечното бебе да биде пренесено до Судска медицина во Битола каде ќе се изврши обдукција. Се преземаат мерки за расветлување на настанот, додаваат од СВР - Охрид.
Мајката тврдела, како што пренесуваат дел од медиумите, дека пред да го однесе бебето во болницата „Св. Еразмо“ побарала помош од повеќе лекари кои ја преупатувале до нивни колеги и други установи.
Јавниот обвинител, покрај наредбата за обдукција, издаде наредба за прибирање докази при што е прибавена, целокупната документација од болницата, се вршат разговори со семејството и блиски лица, а се проверува и медицинската историја на детето и на мајката.
Светска банка очекува благо намалување на цените на енергијата
Светската банка очекува цените на енергијата да се намалат за еден процент во 2024 година, бидејќи пониските цени на природниот гас и јагленот ги компензираат повисоките цени на нафтата, по што ќе следи дополнителен пад од четири проценти во 2025 година, пренесува „Обсервер“.
Цените на суровата нафта од типот „брент“ надминаа 91 долар за барел на почетокот на април, поттикнати од ескалацијата на геополитичките тензии и дополнителното намалување на производството од ОПЕК плус.
Цените на природниот гас паднаа во првиот квартал од 2024 година на речиси 40 отсто пониски од претходната година.
Европската референтна вредност се намали за 35 отсто, со што се променија добивките во претходниот квартал.
СИРИЗА ќе ги поднесе во грчкиот Парламент трите меморандуми со Северна Македонија
СИРИЗА во следниот период ќе ги поднесе за ратификација во Парламентот трите меморандуми со Северна Македонија, соопшти портпаролката на грчката опозициска партија Вула Кехаја на денешниот брифинг со новинарите, јавува МИА.
Таа објасни дека ги разгледуваат можностите како ќе го направат тоа и рече дека веројатно ќе биде во форма на законска иницијатива. Таа коментираше дека Владата на Мицотакис „избегнува да ги донесе во Парламентот од внатрепартиски причини и за да ја одржи рамнотежата во самата Влада“.
„Се истражува и се читаат законските текстови што произлегуваат од Договорот и претставуваат она што се нарекува Протоколи или Меморандуми за соработка со соседната земја и во следниот период, веројатно во облик на законска иницијатива ќе бидат доставени во Парламентот. Но, со големо изненадување и незадоволство ја слушаме Владата и нејзините претставници да најавуваат дека ќе гласаат против или нема да гласаат или дека не се согласуваат со таква иницијатива. Зошто се крие Нова демократија и не се обидува барем сега владината партија да го спаси угледот на Договорот од Преспа, кој во минатото го карактеризираше како предавнички, а сега смета дека треба да го одбрани, но без притоа да го заштити законски?“, рече Кехаја.
На денешниот брифинг со новинарите, портпаролката на СИРИЗА упати прашање до актуелната грчка Влада, зошто, како што рече, „ако толку многу е вознемирена од ставот на новата претседателка на Северна Македонија, веднаш не ги донесе во Парламентот меморандумите како што налага Договорот од Преспа?“
„Еден овие протоколи се однесува на интеграцијата на Северна Македонија во Европската Унија. Ова немаше да биде преговарачка карта за нашата Влада да изврши притисок врз Северна Македонија да се усогласи со Договорот, а во спротивно нема да се отвори патот кон Европската Унија?“, праша портпаролката на СИРИЗА.
Трите потпишани меморандуми меѓу двете земји се: Меморандумот за забрзување на процесот на интеграција на Северна Македонија во ЕУ; Меморандум за формирање на Координативен комитет за економска соработка и Техничка спогодба за надгледување на FIR Скопје.
Тие се дел од обврските на Грција преземени со потпишувањето на Преспанскиот договор, а кои веќе неколку години чекаат да бидат ставени на дневен ред за ратификација во грчкиот Парламент.
По потпишувањето на Преспанскиот договор во јуни 2018 година, во Северна Македонија следуваа уставни измени со кои државата во своето уставно име ја додаде придавката „Северна“. Новото име стапи на сила во февруари 2019-та. Со договорот се реши деценискиот спор со Грција што беше пречка и во евроатлантските интеграции на Скопје.
Бајден ги зголеми царините за кинеските електрични возила и други производи
Американскиот претседател Џо Бајден најави нагло зголемување на царините за низа кинески производи, вклучувајќи ги електричните возила, компјутерски чипови и медицински производи. Со овој потег Соединетите Држави ризикуваат судир со Пекинг во изборната година додека се обидува да ги придобие гласачите кои ја оценуваат неговата економска политика со ниски оценки.
Како дел од зголемувањето на царините, давачките за кинеските електрични возила ќе се зголемат од 25 на 100 отсто, за литиум-јонските батерии и делови за батерии за електрични возила од 7,5 на 25 отсто, како и за фотоволтаичните ќелии што се користат за производство на соларни панели од 25 проценти до 50 проценти.
Зголемени се царините и за разни други стоки. На пример, за медицинските шприцеви и игли, тарифите ќе бидат зголемени од нула на 50 проценти.
Зголемувањето на царините беше најавено во услови на жестока кампања меѓу Бајден и поранешниот претседател Доналд Трамп, при што и двајцата се обидуваа да се прикажат себеси како построги кон Кина.
Бајден ќе ги задржи царините воведени од Трамп, а ќе зголеми други, соопшти Белата куќа, наведувајќи ги „неприфатливите ризици“ за „економската безбедност“ на Соединетите Држави, претставена со, како што истакнува, нефер кинески практики што ги преплавуваат глобалните пазари со евтина стока.
Царините ќе бидат постепено воведени во текот на следните три години, а тие ќе стапат на сила во 2024 година и ќе ги покриваат електричните возила, соларни ќелии, шприцеви, игли, челик и алуминиум и многу повеќе. Во моментов има многу малку електрични возила од Кина во САД, но официјалните лица се загрижени дека евтините модели овозможени со субвенции од кинеската влада наскоро би можеле да го преплават американскиот пазар.
„Новите мерки влијаат на увозот на кинески стоки во вредност од 18 милијарди долари, вклучувајќи челик и алуминиум, полупроводници, батерии, критични минерали, соларни ќелии и кранови“, соопшти Белата куќа.
Според американските податоци, во 2023 година САД увезле стоки во вредност од 427 милијарди долари од Кина, а извезле стоки во вредност од 148 милијарди долари.
Новите мерки, според Белата куќа, имаат за цел да ја охрабрат Кина „да ги елиминира своите нефер трговски практики поврзани со трансфер на технологија, интелектуална сопственост и иновации“.
Претставниците на администрацијата рекоа дека мерките биле „внимателно насочени“ и комбинирани со домашни инвестиции, планирани со блиски сојузници и веројатно нема да ја влошат инфлацијата која веќе ги налути американските гласачи и ги загрози шансите за реизбор на Бајден.
Бајден се бори да ги убеди гласачите во ефективноста на неговата економска политика и покрај малата невработеност и економскиот раст.
Аналитичарите предупредија дека трговскиот конфликт меѓу двете најголеми светски економии може да ги зголеми трошоците за електричните возила во целина, што ќе им наштети на климатските цели на Бајден и неговата цел да создаде работни места во производството.
Бајден рече дека сака да победи во ерата на конкуренција со Кина, но не и да започне трговска војна што може да им наштети на нивните економии. Во последните месеци, тој работеше на намалување на тензиите во разговорите со кинескиот претседател Си Џинпинг.
Студентите во Грузија протестираат против законот за „странски агенти“ пред клучното гласање
И покрај неколкунеделните масовни протести, грузискиот парламент се очекува денеска(14 мај) да го одобри контроверзниот закон за „странски агенти“ што многумина го гледаат како закана за напорите за интеграција во евроатлантската заедница и кој го отсликува сличниот репресивен закон во Русија.
Грузиските студенти, од кои многумина ги напуштија часовите за да им се придружат на демонстрантите во понеделник, се очекува да излезат во голем број и денеска, по повикот на оние кои со недели протестираат во центарот на Тбилиси и покрај притисокот од властите, објави грузискиот сервис на Радио Слободна Европа.
Дописниците на РСЕ јавуваат дека студентите планираат да создадат таканаречен коридор на срамот низ кој ќе поминат пратениците на владејачката партија Грузиски сон откако ќе го одобрат законот. Гласањето најверојатно ќе се одржи во 15 часот по локално време (13 часот по средноевропско време).
Студенти од неколку универзитети им се придружија на илјадниците демонстранти пред зградата на парламентот каде извикуваа дека „ќе ја заштитат достојната иднина на Грузија, нејзината независност и европската иднина на земјата“, јавуваат дописниците на РСЕ.
„Нема да се откажеме од слободата на нашата земја, од европската иднина и од уставните загарантирани права“, порачаа тие на собирот.
Неколку недели, десетици илјади Грузијци протестираа против законот за „странски агенти“ предложен од партијата Грузиски сон. Демонстрациите постојано беа насилно задушувани со водени топови, солзавец и гумени куршуми, додека демонстрантите беа напаѓани и од насилни банди.
Нацрт-законот беше осуден од САД, Европската Унија и други земји за создавање на сличен руски закон што претседателот Владимир Путин го користеше за да ја уништи опозицијата и да ги задуши независните институции.
Сепак, се очекува законот да помине непречено на третото и последно читање во парламентот под контрола на Грузискиот сон. Поддршката за законот во понеделникот ја потврди премиерот Иракли Кобахиџе.
Бидејќи на членовите на опозицијата им беше забрането да учествуваат на состанокот на правниот комитет во понеделник, на пратениците од Грузиски сон им беа потребни само 67 секунди да го разгледаат и одобрат предлог-законот, овозможувајќи му да оди на конечно гласање во вторник (14 мај).
Анкета на ИРИ за Западен Балкан: Поддршка за членството во ЕУ, нападите на Русија врз Украина неоправдани
Последното мултинационално истражување за Западен Балкан од страна на Центарот за анкетни истражувања (CISR) на Меѓународниот републикански институт (ИРИ) покажува широка поддршка за приклучувањето кон Европската Унија (ЕУ) и силно мнозинство кое ја смета руската војна против Украина за неоправдана.
Анкетата е спроведена во Албанија, Босна и Херцеговина (БиХ), Косово, Северна Македонија, Црна Гора и Србија во периодот меѓу 2 февруари и 5 март 2024 година, соопшти ИРИ Македонија.
На прашањето дали би го поддржале приклучувањето кон ЕУ доколку денес се одржи референдум, во пет од шесте земји силно мнозинство би гласало за приклучување кон Унијата и тоа од 68 отсто во Северна Македонија и во Босна и Херцеговина до 92 отсто во Албанија. Во Србија, повеќето од 40 отсто го поддржуваат приклучувањето кон ЕУ.
„Постои силна желба низ Балканот за зајакнување на врските со западните економии и за приклучување кон ЕУ. Оваа широка поддршка покажува дека луѓето од целиот регион веруваат дека понатамошната интеграција во Европската Унија може да помогне за постигнување одржлив просперитет“, рече Пол Мекарти, директор за Европа во ИРИ.
Кај приоритетите на граѓаните за владите на Западен Балкан доминираат економските прашања. Освен Албанија, каде што невработеноста беше главен проблем, високите цени и трошоците на живот претставуваат најголема грижа за граѓаните во другите пет земји од Западен Балкан. Покрај тоа, во сите шест земји, корупцијата се појави како еден од првите три приоритетни проблеми.
Анкетата, исто така, покажа дека мнозинството во пет од шесте анкетирани земји верува дека руската војна против Украина е целосно или донекаде неоправдана. Во Србија, пак, повеќето од 49 отсто целосно или донекаде ја оправдуваат Русија.
„Иако овие бројки се претежно позитивни, српските одговори се вознемирувачки. Доколку мирот и безбедноста се долгорочни цели на Балканот, подобра опција за Србија ќе биде да ги отфрли руските предлози и да изгради посилни врски со Западот“, вели Мекарти.
Истражувањето беше спроведено во име на Центарот за анкетни истражувања на ИРИ од страна на Ипсос во периодот меѓу 2 февруари и 5 март 2024 година.
Функционер во руското министерство за одбрана уапсен поради поткуп
Јуриј Кузњецов, шеф на главната кадровска управа на Министерството за одбрана на Русија, е уапсен под сомнение дека примил мито, изјави официјалниот претставник на Истражниот комитет на Русија, Светлана Петренко.
„Главната истражна управа на Истражниот комитет на Русија покрена кривична постапка против шефот на кадровската управа на Министерството за одбрана на Русија, Јуриј Кузњецов. Тој е осомничен за примање голем поткуп (6 дел од член 290 од Кривичниот законик на Русија)“, објави Петренко.
Според информациите на истрагата, Кузњецов од 2021-2023 година кога бил шеф на Осмата управа на Генералштабот примил поткуп од претприемач „за извршување одредени дејствија во нивна корист“.
При претресот кај генералот биле пронајдени пари во вкупна вредност од над 100 милиони рубљи во различни валути (околу еден милион долари), златници, колекционерски часовници и луксузни предмети.
Судот му определи мерка притвор на Кузњецов.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете