Вести
Гир: Изборите поминаа во мирна и демократска атмосфера, се надеваме дека ќе биде така и во вториот круг
Евроамбасадорот во земјава Дејвид Гир, денеска, 27 април, одговарајќи на новинарско прашање рече дека првиот круг од претседателските избори во Северна Македонија одржани на 24 април генерално поминале во фер и демократска атмосфера.
„Се надеваме дека така ќе биде и за време на камапањата вториот круг од претседателските избори и за параламентарните избори и дека целиот процес ќе заврши со позитивни пораки“, изјави евроамбасадорот Гир, кој денеска присуствуваше на одбележувањето на Европската недела на имунизација во Градски парк во Скопје.
Гир изрази надеж дека на сличен начин ќе поминат и изборите кои ќе се одржат на 8 мај.
„Мисијата на ОБСЕ/ОДИХР веќе го издаде прелиминарниот извештај од Првиот круг на изборите. Изборите се одвиваа во генерално мирна и демократска атмосфера и навистина се надеваме дека во вториот круг на претседателските избори, тие исто така и во кампањата за парламентарните избори тие ќе се надградат во овој позитивен правец што ќе овозможи целиот процес да заврши со позитивни пораки и со позитивно чувство“, истакна Гир.
Во вториот круг претседателски избори на 8 мај ќе се кандидатиет кои освоија најмногу гласови на 24 април - професорката Гордана Сиљановска-Давкова со 363.086 гласови и Стево Пендаровски со 180.500 гласови.
Покрај втор круг претседателски, на 8 мај граѓаните паралелно ќе гласаат и на парламентарните избори. Излезноста на овие избори беше поголема од таа во првиот круг пред пет години.
Во првиот круг од претседателските избори право на глас имаа 1.814.317 граѓани, а се гласаше на 3.508 избирачки места.
види ги сите денешни вести
Закани кон претседателката на Уставниот суд, Добрила Кацарска
Импровизиран кревет и забоден нож биле пронајдени во подземна гаража кај паркинг местото на претседателката на Уставниот суд Добрила Кацарска.
Случајот е пријавен во полициска станица, а потврда стигна и од Уставен.
„На 14.05.2024 во СВР Скопје од страна на Д.К. било пријавено дека на подрачјето на Центар во подземни гаражи, во нејзино гаражно место, биле пронајдени импровизиран кревет и кујнски нож кој бил забоден на прекинувачот за светло“, велат од МВР.
За случајот известен е и јавен обвинител, а подигнати се и предмети за вештачење.
Портпаролката на Уставниот суд, Христина Беловска, попладнето на 15 мај посочи дека Кацарска вчера пријавила евентуално загрозување на сигурноста, но дали станува збор за закана или нешто друго, рече, треба да утврдат надлежните.
„Она што можам да го потврдам е нејзината пријава со оглед дека на нејзиното паркинг место во подземна гаража од затворен тип, во која има околу 50 други автомобили наоколу, е пронајден забоден нож во прекинувачот за струја кој се употребува за да се осветли делот над нејзиниот автомобил“, рече Беловска.
Ова не била единствената закана за Кацарска. Беловска посочи дека досега имало повеќе непријатности во континуитет или како што рече, „некои ситни инциденти и закани на социјалните мрежи упатени лично кон судијката коишто закани сè уште се достапни“.
„Меѓутоа, претседателката не сакаше да се реагира за ниту еден од тие инциденти се до моментот од вчера кога беше пронајден нож на нејзиниот личен имот“, рече портпаролката на Уставен.
Во изминатите 24 часа, полицијата регистрираше уште еден инцидент на паркинг место во Скопје. Во текот на ноќта било запалено возило во сопственост на затворот „Идризово“ што го користел директорот на установата, Зоран Јовановски.
„На 15.05.2024 околу 03.35 часот во полициска станица било пријавено дека на подрачје на Кисела Вода било опожарено паркирано патничко возило ’фолксваген пасат‘, сопственост на Казнено – поправната установа Затвор Идризово, кое било паркирано од З.Ј. Од пожарот бил зафатен и дел од фасада на зграда и предмети на балкони на долните катови од зградата. Пожарот бил изгаснат од противпожарна екипа, а повредени лица нема. Се преземаат мерки за расчистување на случајот“, соопштија од МВР.
Кацарска пред да стане судијка и претседателка на Уставен, беше судијка во Основниот кривичен суд Скопје каде судеше неколку предмети кои изминатите години беа во фокусот на јавноста. Меѓу нив, неколку иницирани од поранешното Специјално јавно обвинителство (СЈО), како и најмасовниот случај со упадот во Собранието на 27 април 2017 година во кој за терористичко загрозување на уставниот поредок и безбедноста беше донесена осудителна пресуда за 16 лица – повеќето осудени над 10 години затвор.
Јовановски, пак, пред да стане директор, беше судија поротник, а „27 април“ е еден од предметите во кои тој беше дел од поротата.
На новинарско прашање до Уставен, дали има индиции дека заканите кон Кацарска и запалениот автомобил на Јовановски се поврзани, портпаролката на судот рече дека од нејзината позиција „не може да даде таква паралела“ и „прашањето треба да се упати на друга адреса“.
Зеленски ги одложи патувањата во странство поради „тешката“ ситуација на фронтот
Украинскиот претседател Володимир Зеленски ги одложи сите претстојни патувања во странство, што е знак за тешкотиите со кои се соочуваат украинските сили додека се борат да го спречат рускиот напредок во североисточниот регион Харкив.
Зеленски требаше да ги посети Шпанија и Португалија во наредните денови и да потпише билатерален безбедносен договор во Мадрид со шпанскиот премиер Педро Санчез на 17 мај. Тој требаше да се сретне и со шпанскиот крал Фелипе.
„Володимир Зеленски наложи да се одложат сите меѓународни настани со него, закажани за наредните денови и да се координираат новите датуми. Благодарни сме на нашите партнери за нивното разбирање“, напиша на 15 мај на Фејсбук секретарот за печат на Зеленски, Серхи Никифоров.
Не беше наведена конкретна причина за одложувањето, но Никифоров напиша дека Зеленски на 15 мај одржал состанок со неговите воени команданти, вклучително и главниот командант, генерал полковник Олександар Сирски, на кој се разговарало за ситуацијата во регионот Харкив.
Русија притиска напред кон северот на регионот Харкив, а украинската војска на 15 мај соопшти дека презема чекори за да ги спречи руските сили да се движат во северниот дел на спорниот град Вовчанск, кој се наоѓа на само 5 километри од руската граница.
Вовчанск стана фокусна точка на најновата руска офанзива бидејќи силите на Кремљ се обидуваат да заземат населби источно од Харкив - вториот по големина град во Украина, со население од околу 1,4 милиони луѓе пред војната.
Московските трупи влегоа во регионот Харкив на 10 мај, отворајќи нов североисточен фронт.
Напредокот може да повлече дел од исцрпените сили на Киев од исток, каде што Русија полека напредува.
Аналитичарите велат дека Русија се обидува да добие максимален импулс на бојното поле пред да пристигне новиот бран воена помош за Киев од САД и европските сојузници на Киев во наредните недели.
Руското Министерство за одбрана на 14 мај соопшти дека го зазело пограничното село Бухруватка, но тврдењето не може да биде независно потврдено. Градоначалникот на Харкив, Ихор Терехов, на 15 мај изјави дека и покрај постојаното руско гранатирање, во моментов нема планови за евакуација на градот.
Петмина кандидати за членови на Судскиот совет
Судскиот совет ги утврди кандидатските листи за членови на судски совет од Врховниот суд и од Апелационото подрачје Битола. На двете листи има вкупно пет судии.
Со шест гласа за и 5 против, Судскиот совет ја утврди кандидатската листа за член од Врховниот суд на која се кандидатите Цветанка Периќ и Исамедин Лимани.
На кандидатската листа за избор на член на Советот од апелационо подрачје Битола беа утврдени кандидатите Александар Камбовски, Александра Поп Стефанија и Татјана Сусулеска.
Советот на денешната седница расправаше за уставноста за утврдувањето и потенцијалниот избор на кандидатот Лимани. Според дел од членовите, постои уставна пречка тој да биде член на Советот бидејќи ќе се наруши правичната застапеност во Судскиот совет.
Според оние кои гласаа за, националната припадност не е пречка за кандидатите да се кандидираат на огласот и со одбивање на истите се дава пример за поделби и директна дискриминација.
Османи и Штајнмаер разговарале за членството на Косово во Советот на Европа
Претседателката на Косово, Вјоса Османи, објави дека телефонски разговарала со претседателот на Германија, Франк Валтер-Штајнмаер, на кој станало збор за апликацијата на Косово за членство во Советот на Европа.
Османи преку платформата „Х“, информриа дека во вчерашниот разговор го нагласила значењето на членството на Косово во таа институција, не само за државата, туку и за европскиот континент.
„Вчера разговарав со претседателот на Германија, Франк-Валтер Штајнмаер, за да дискутираме за членството на Косово во Советот на Европа. Ја истакнав критичната важност за успешно завршување на овој процес, да обезбедиме што поскоро корист за сите наши граѓани од инструментите на Советот. Нашето членство не само што би било победа на човековите права во Косово, туку и победа на нашиот континент и на вредностите на кои тој цврсто стои“, напиша Османи.
Германија и Франција се две од земјите кои го условија членството на Косово во Советот на Европа со испраќање до Уставениот суд на нацрт-статутот на Заедницата на општини со српско мнозинство.
Комитетот на министри на Советот на Европа ќе се состане утре и задутре, 16 и 17 мај, додека гласањето за членство на Косово сé уште не е на дневен ред.
Косово треба да го помине уште ова гласање за да се приклучи на Советот на Европа.
Борел ја повика Грузија да го повлече законот за „странски агенти“
Шефот за надворешна политика на ЕУ, Жозеп Борел денеска ја критикуваше Грузија за усвојување на закон за „странско влијание“ насочен кон невладините организации финансирани од странство и за потиснување на масовните протести, повикувајќи го Тбилиси да го смени курсот.
„Усвојувањето на овој закон негативно влијае на напредокот на Грузија на патот кон ЕУ... Ги повикуваме грузиските власти да го повлечат законот“, рече Борел во заедничка изјава со еврокомесарот за проширување Оливер Вархеји.
И грузиската претседателка Саломе Зурабишвили предупреди дека опстанокот на Грузија како држава е во опасност откако парламентот го одобри спорниот закон и покрај неколкунеделните народни протести и предупредувањата од Западот дека овој потег ги загрозува евроатлантските аспирации на Грузија.
Говорејќи на прес-конференција во Тбилиси со министрите за надворешни работи на Латвија, Литванија, Естонија и Исланд на 15 мај, Зурабишвили повтори дека ќе стави вето на законодавството одобрено еден ден претходно, бидејќи владата „не го послуша гласот на својот народ , ниту на советите на своите пријатели, ниту ничие предупредување и тргна по својот пат“.
„Прашањето за опстанокот на Грузија денес е во прашање. Им кажав на нашите пријатели за нашите планови за иднината, за тоа што треба да биде европска платформа на која работам веќе неколку недели и која официјално ќе ја претставам пред нашите луѓе“, рече Зурабишвили, додавајќи дека нејзината платформа е наменета за да ги мобилизира Грузијците пред изборите подоцна оваа година.
Законот беше критикуван од Соединетите Држави, Европската Унија и активистите за човекови права за носење на закон сличен на рускиот на претседателот Владимир Путин за уништување на неистомислениците и задушување на независните институции.
Портпаролот на НАТО на 15 мај го нарече законодавството „чекор во погрешна насока“ што ја оддалечува Грузија „подалеку од европската и евроатлантската интеграција“.
Русија ја предупреди ЕУ на остар одговор ако воведе ограничувања за руските медиуми
Русија ја предупреди Европската Унија дека доколку Брисел воведе ограничувања за руските медиуми, западните известувачи во Русија ќе почувствуваат брз, остар и болен одговор од руската држава.
Потпретседателката на Европската Комисија, Вера Јоурова, изјави дека ЕУ ќе го санкционира „Гласот на Европа“, заедно со рускиот весник „Риа Новости“ и „Известија“, објави Блумберг на 6 мај.
Портпаролката на руското Министерство за надворешни работи Марија Захарова изјави дека западните новинари во Москва ќе го почувствуваат одговорот доколку Европската Унија преземе мерки против руските медиуми.
„Ако овие мерки се преземат против руските медиуми, руските новинари, тогаш, и покрај тоа што западните дописници нема да го сакаат тоа, тие исто така ќе мора да ги почувствуваат нашите одмазднички мерки“, порача Захарова.
Во Русија, заедно со затворањето на независните медиуми, странските медиумски куќи се најдоа под притисок, додека двајца странски новинари беа затворени. Станува збор за американско-руската новинарка на Радио Слободна Европа, Алсу Кумаршева и дописникот на The Wall Street Journal, Еван Гершкович, за обвиненијата кои ги отфрлаат.
„Порано ја чувствуваа нашата љубов, но сега ќе мора да го почувствуваат одговорот. Ќе одговориме со молскавична брзина и крајно болно“, рече Захарова.
Европската Унија веќе ги забрани руските медиуми РТ (порано познати како Русија денес) и Спутник како пропагандни алатки како дел од санкциите наметнати на Москва поради нејзината агресија врз Украина.
Захарова рече дека секој потег за ограничување на кој било руски медиум веднаш ќе доведе до одговор во Русија против западните дописници.
„Ако само еден руски медиум е подложен на неоправдани ограничувања, тогаш тоа ќе се одрази на нивните колеги овде во Русија, мислам, на западните новинари“, рече Захарова.
Комитетот за заштита на новинарите (CPJ) во извештајот во јануари рече дека Русија ги засилила своите напори да го потисне слободното известување.
Покрај Кумаршева и Гершкович, во руски затвор се и десет други новинари од Украина, од кои пет се кримски Татари.
Во февруари Русија го означи Радио Слободна Европа како „непожелна организација“, која ги изложи на кривични пријави своите новинари, соработници, донатори или оние што ги интервјуираше. Во март 2022 година, неколку недели по почетокот на руската инвазија, веб-страниците на неколку медиуми беа блокирани во Русија, меѓу кои РСЕ, Би-Би-Си и Дојче веле.
САД ја предупредија Рајфајзен банка дека пристапот до финансии може да и биде ограничен
Американското Министерство за финансии писмено ја извести Рајфајзен Банк Интернационал (РБИ) дека може да и биде ограничен пристапот до американскиот финансиски систем поради нејзините операции во Русија, изјави за Ројтерс лице кое ја видело преписката.
Заменик-министерот за финансии Воли Адежемо испрати писмо до РБИ на 6 мај, во кое изрази загриженост за проширувањето на РБИ во Русија, како и за договорот од 1,5 милијарди долари со санкциониран руски тајкун што банката во меѓувреме го прекина, рече лицето кое побара да биде анонимно.
Иако Рајфајзен се повлече од договорот со тајкунот Олег Дерипаска неколку дена по пристигнувањето на писмото, изворот рече дека загриженоста на американското Министерство за финансии за бизнисот на Рајфајзен во Русија, останува.
Тоа е најсилното предупредување досега до најголемата западна банка во Русија и по неколкумесечниот притисок од Вашингтон, кој повеќе од една година го истражува работењето на австриската банка во земјата под санкции поради инвазијата на Украина.
Портпаролот на Рајфајзен изјави дека банката се откажала од договорот во врска со градежната компанија Страбаг.
Портпаролот рече дека РБИ „значително ги намалила“ своите активности во Русија и презела широки мерки за да го ублажи ризикот од санкции.
„РБИ ќе продолжи да работи на деконсолидација на својата руска подружница“, изјави портпаролот за Ројтерс.
Во писмото, Адежемо, вториот највисок функционер во американското Министерство за финансии, вели дека продолжувањето на Рајфајзен би било во спротивност со уверувањата на гаранциите што РБИ му ги дала на Министерството за финансии дека се обидува да се повлече од Русија, рече изворот.
Адежемо предупреди дека активностите на РБИ го зголемуваат ризикот дека Министерството за финансии ќе мора да преземе акција за да го ограничи пристапот на банката до финансискиот систем на САД, со оглед на загриженоста дека нејзиното однесување ја доведува во опасност националната безбедност на САД.
САД се најмоќниот регулатор во светот, главно затоа што може да го прекине пристапот на банката до доларот, што е основа на меѓународните финансии. Губењето на пристапот до доларот веројатно би ја турнал секоја банка во криза.
Предупредувањето врши поголем притисок врз Рајфајзен банка, која е клучен финансиски мост за руските поединци и компании кон Запад, давајќи им пристап до евра и долари.
Стотина повредени во немирите во Нова Каледонија, Макрон свика кризен состанок
Францускиот претседател Емануел Макрон денеска (15 мај) итно свика состанок на Советот за одбрана и национална безбедност на кој ќе се разговара за немирите во кои загинаа две лица, а стотици беа повредени во Нова Каледонија, соопшти неговиот кабинет.
Макрон го откажа патувањето во францускиот регион планирано за денеска за да се справи со кризата на територијата на Тихиот Океан, а редовниот неделен состанок на владата е поместен за попладне, соопштија официјални лица.
Во немирите во Нова Каледонија едно лице е застрелано, а повредени се стотици луѓе, вклучувајќи околу 100 полицајци и жандарми, соопшти претходно францускиот министер за внатрешни работи, Жералд Дарманин. Десетици домови и деловни објекти биле запалени за време на немирите поврзани со гневот поради уставните реформи. Повеќе од 130 лица се приведени.
Немирите започнаа во понеделникот додека Франција расправаше за планираниот закон со кој на илјадници француски граѓани на јужниот пацифички архипелаг ќе им се даде право на глас, а со тоа и поголемо политичко влијание. Националното собрание во Париз преку ноќ ја усвои реформата со 351 глас за и 153 против.
Дубаи документи: Македонска елита со имоти во Емиратите
Јордан Камчев, Душко Чифлиганец, Ристо Секуловски, Бобан Заев се дел од македонските државјани кои имаат имот во Дубаи, покажува најновото истражување на Истражувачката репортерска лабораторија ИРЛ, во соработка со глобалната мрежа на истражувачки новинари „OCCRP“ и норвешкиот медиум „Е24“.
Истражувањето покажува дека повеќе од 40 недвижни имоти во Дубаи се во сопственост на граѓани од Северна Македонија. Според истата анализа, вкупната вредност на овој имот во сопственост на македонски граѓани изнесува нешто повеќе од 15 милиони американски долари.
„Поседувањето недвижен имот во Дубаи само по себе не е доказ за погрешно постапување или криминал, но внимателно ги испитавме и идентификувавме имињата кај кои има релевантни информации за јавен интерес. Станува збор за лица кои биле политичари или се роднини или блиски пријатели на политичари во Македонија, луѓе против кои има истраги или судски пресуди, луѓе кои се под меѓународни санкции и луѓе кои го стекнале своето богатство преку прекршување на законите. Овие податоци за недвижностите на македонски државјани не ја отсликувааат нивната вкупна приватна и деловна активност. Тие може, но и не мора, да имаат и други имоти во Дубаи“, се вели во истражувањето на ИРЛ.
ИРЛ потсетува дека до 2019 година Македонците не можеа да вложуваат во недвижности надвор од државата. Со измените на Законот за девизно работење, на граѓаните и компаниите им беше овозможено легално да купуваат акции и недвижности во странство. Условот е дека имаат должност купениот имот да го пријават во регистарот за вложувања во недвижности во Централниот регистар на Северна Македонија.
Но, според информациите кои што самите лица од интерес ги споделиле со новинарите на ИРЛ, речиси сите го прекршиле законот за девизно работење со непријавување на странскиот недвижен имот, а нечии имоти биле нелегално купени кога ова со закон било забрането.
Во шестмесечната истрага за ова меѓународно истражување, репортерите од 74 медиуми во 58 држави откриле најмалку 200 осудени криминалци, бегалци, политичари обвинети за корупција или нивни соработници и санкционирани поединци кои поседувале недвижен имот во Дубаи.
Меѓународното истражување покажува како Дубаи стана еден од најголемите даночни раеви во светот, каде тајноста и годините на попустливи политики направија град каде недвижностите се запоседнати од контроверзни и проблематични сопственици.
Русија тврди дека одбила „масовен“ украински напад врз Крим
Руските власти на окупираниот Крим денеска(15 мај) објавија дека е одбиен „масовен“ украински ракетен напад врз градот Севастопол, јави украинскиот сервис на Радио Слободна Европа.
Михаил Развозаев, назначен од Русија за гувернер на окупираниот украински полуостров, рече дека неколку проектили биле соборени над морето и во областа на аеродромот Белбек.
Руското Министерство за одбрана соопшти дека нејзината воздушна одбрана соборила 10 ракети со долг дострел над Крим.
Руските тврдења не можеа да бидат независно проверени.
Во последните недели, Москва ја обвини Украина, без да обезбеди докази, дека почнала да користи ракетни системи ATACMS (Армиски тактички ракетен систем) испорачани од Соединетите Држави.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете